คาราเต้ และมวยจีน

คาราเต้ และมวยจีน

ความเป็นมวยจีนที่ยังหลงเหลืออยู่ในวิชาคาราเต้ปัจจุบัน โดยเฉพาะมวยสายเส้าหลินใต้（南少林拳）คงหลีกหนีไม่พ้นเอกลักษณ์ของมวยเส้าหลินใต้ ซึ่งก็คือท่ายืน “ท่ายืนหนีบแกะ หรือท่ายืนอักขระเลขแปด” (骑羊步ฉีหยังปู้ ขี่เอี๊ยโป่ว หรือ 八字步ปาจื้อปู้ โป๊ยหยี่โป่ว) ที่คาราเต้รับเข้ามาเป็นท่ายืนพื้นฐานในการฝึกโดยเฉพาะในคาราเต้สายนาฮาเต้（那覇手） เช่นสำนัก โกจูริว（剛柔流）ริวเอริว（劉衛流）อุเอจิริว（上地流） และชิโตริว（糸東流）รวมถึงคาราเต้ในสายของชูริเต้（首里手）ด้วยเช่นสำนัก โชโตกันริว（松濤館流）วาโดริว（和道流）โชรินริว（小林流　โคบายาชิโชรินริว และ松林小林流มัทสุมุระโชรินริว）โชรินริว（昭林流）เป็นต้น

ปล. วัดเส้าหลินในประเทศจีนมีอยู่สามแห่ง โดยวัดที่มีความโดดเด่นทางด้านหมัดมวยจะมีอยู่สองที่คือ วัดเส้าหลินที่ภูเขาซงซัน เหอหนัน（河南嵩山少林寺） เรียกว่าเส้าหลินเหนือ（北少林） และวัดเส้าหลินที่เขตฉวนโจว เมืองฟุเจี้ยน(ฮกเกี้ยน)（福建泉州南少林寺） เรียกว่า เส้าหลินใต้（南少林） โดยวิชาหมัดมวยในแถบภาคใต้ของจีนจะได้รับอิทธิพลมาจากวิชาของเส้าหลินใต้เกือบทั้งหมด เรียกรวมๆว่า หนันเฉวียน（南拳） หรือ หนันเส้าหลินเฉวียน（南少林拳）

ท่ายืน（立ち）

โดยคาราเต้ท่ายืนหนีบแกะจะมีดังนี้ อุจิฮาชิจิดาจิ（内八字立ち）ซันชินดาจิ（三戦立ち） เซชันดาจิ（十三立ち）และฮันเกทสึดาจิ（半月立ち）ซึ่งท่ายืนเหล่านี้ดัดแปลงมาจากการยืนหนีบแกะในมวยจีน จะมีลักษณะหันปลายเท้าข้อสู่ด้านในเพื่อใช้กล้ามเนื้อด้านในขา และกล้ามเนื้อหลังขาล๊อคสะโพกให้ตรง เพื่อรักษาสมดุลย์ให้มั่นคง อีกทั้งยังเป็นการป้องกันการเตะฝ่าหมากอีกวิธีหนึ่งด้วย

ไม่เพียงแต่ในมวยสายฮกเกี้ยนเท่านั้นที่มีท่าหนีบแกะ ทางมวยสายนักพรตเต๋าบางสายของจีน (โดยเฉพาะท่าในชุดฝึกชี่กงของเต๋าบางสำนัก) จะมีท่ายืนหนีบด้วย แต่ไม่เรียกว่า หนีบแกะ แต่เรียกว่า หนีบกระเรียน หรือนั่งกระเรียน（骑鹤步ฉีเฮ่อปู้） เพราะนักพรตเต๋าขี่กระเรียนขึ้นสวรรค์ ในชุดฝึกมวย หรือชี่กงของเต๋า ก็จะมีท่าเหล่านี้อยู่

โคเทะคิทาเอะ（小手鍛え）

ในคาราเต้จะแบ่งการฝึกออกเป็นสามรูปแบบหลักๆ คือการฝึกคิฮน（基本พื้นฐาน）คาตะ（型ท่ารำ） และคุมิเตะ（組み手การฝึกต่อสู้）ในการฝึกพื้นฐานนั้นสิ่งที่ยังคงแบบฉบับของมวยเส้าหลินใต้ก็คือ โคเทะคิทาเอะ（小手鍛え）ซึ่งเป็นชุดฝึกพื้นฐานมวยเส้าหลินใต้ โดยการจับคู่สองคนใช้ข้อมือท่อนแขนเหวี่ยงเป็นวงกลมกระแทกกันในท่าต่างๆเรียกว่า ตุ้ยเลี่ยน（对练） ซึ่งคาราเต้ได้นำท่วงท่าต่างๆในการฝึกนี้มาเป็นพื้นฐานในการปัดป้องสี่ท่าพื้นฐาน แทนการปัดป้องต่างๆที่มีมากมายในมวยจีน โดยสี่ท่าพื้นฐานมีดังนี้ โจดันอาเกอุเกะ（上段上げ受け）ชูดันโซโตอุเกะ（中段外受け）ชูดันอุจิอุเกะ（中段内受け） และเกดันบาราย（下段払い）

แต่ในสำนักสายที่ไม่มีการดัดแปลงท่าปัดป้อง ท่วงท่าการปัดก็จะไม่เหมือนคาราเต้สำนักทั่วไป กล่าวคือไม่มีการปัดป้องพื้นฐานสี่ท่าที่สำนักอื่นๆมี แต่การปัดป้องจะเป็นลักษณะเฉพาะตัวของมวยต้นกำเนิดนั้นๆ เช่น สำนักอุเอจิริว ซึ่งตามประวัติกล่าวว่ามาจาก มวยอู๋จู่เฉวียน หู่เฉวียนมวยเสือ（虎拳）เฮ่อเฉวียนมวยกระเรียน และหลงเฉวียนมวยมังกร（龙拳）ของฮกเกี้ยน การปัดป้องทั้งหมด จะเป็นการวาดวงกลมเป็นหลัก และเน้นที่การใช้ ง่ามนิ้ว ข้อมือ ฝ่ามือกระแทก และการคว้าจับ

ท่ารำคาตะ（型）

สิ่งที่เป็นการบ่งบอกว่าคาราเต้นั้นคือมวยเส้าหลินใต้ได้ดีที่สุดนั่นคือ ท่ารำคาตะของคาราเต้ จะเห็นได้จาก คาตะต่างๆดังนี้

ซันจิน（三戦） ในสำนักฝ่ายนาฮาเต้ เช่น โกจูริว ชิโตริว ริวเอริว อุเอจิริว ซึ่งเป็นมวยเส้นชุดหนึ่งของมวยเส้าหลินใต้เรียกว่า ซันจั้น（三战）มวยชุดซันจั้นจะมีฝึกกันเฉพาะในมวยอู๋จู่เฉวียน（五祖拳มวยห้าบรรพบุรุษ ประกอบไปด้วยมวยไท่จู่ไท่จู่เฉวียน太祖拳 มวยกระเรียนเฮ่อเฉวียน鹤拳 มวยลิงโฮวเฉวียน猴拳 มวยอรหันต์หลอฮั่นเฉวียน罗汉拳 และมวยตักม๊อต๋าหมัวเฉวียน达尊拳）ไป๋เฮ่อเฉวียน（白鹤拳） หมิงเฮ่อเฉวียน（鸣鹤拳） ซึ่งเป็นมวยสายฮกเกี้ยนเส้าหลินเท่านั้น

เทนโช（転掌） เทนโชเป็นท่าสำคัญที่สุดรองลงมาจากซันจินในสำนักโกจูริว และริวเอริว เป็นท่าที่ดัดแปลงมาจากมวยหมิงเฮ่อเฉวียนเป็นการใช้ฝ่ามือปัดป้องด้วยการวาดวงกลมไปมา เสมือนปีกนกกระเรียน ดังจะเห็นได้จากสำนักโกจูริว และริวเอริว ที่ผู้ก่อนตั้งทั้งสองคนได้ร่ำเรียนวิชาหมิงเฮ่อเฉวียนมาจากอาจารย์เดียวกันคือปรมาจารย์เซี่ยจงเสียง（谢宗祥）ผู้ก่อตั้งวิชาหมิงเฮ่อเฉวียน นอกจากเทนโชจะถูกดัดแปลงมาจากมวยหมิงเฮ่อแล้ว เทนโชยังมีความคล้ายคลึงกับมวยหย่งชุนในมวยเสี่ยวเนี่ยนโถว（小念头สิ่วหนิมเถ่า）ซึ่งเป็นมวยชุดเส้นที่หนึ่งของหย่งชุนอีกด้วย เนื่องจากมวยหมิงเฮ่อ และมวยหย่งชุนนั้นต่างมีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันอย่างลึกซึ้ง

เซชัน（十三）หรือฮันเกทสึ（半月）ในสำนักโชโตกันริว วาโดริว โชรินริว โมโทบุริว（本部流） หรือสำนักอื่นๆที่มาจากสายชูริเต้ จะมีคาตะเซชันที่เป็นการฝึกท่าหนีบแกะ และคงท่ามวยซันจั้นอยู่

ฮาคุซุรุ （白鶴）ในสำนักที่มาจากสายนาฮา และที่มาจากสายชูริเต้บางสำนัก ได้นำท่วงท่าจากมวยไป๋เฮ่อ ผสมกับมวยซันจั้น จนเป็นท่าคาตะกระเรียนขาวฮาคุซุรุ ท่ายืนใน ฮาคุซุรุ จะเป็นท่ายืน เนโกะอะชิดาจิ（猫足立ちหรือท่ายืนขาหน้าว่าง虚步ซวีปู้） และซุรุโนะดาจิ（鶴の立ちหรือท่ายืนขาเดียว独立步ตู๋ลี่ปู้）เกือบทั้งหมด ท่วงท่าจะเป็นการใช้มือในรูปแบบของ โชเต้（掌手ฝ่ามือ）ไฮชู（背手หลังมือ）นุคิเตะ（貫き手มือหอก）ไฮโต（背刀สันมือด้านใน）ชูโต（手刀สันมือด้านนอก）วาชิเดะ（鷲でปากไก่）คาคุโต้（鶴頭หัวไก่）เป็นหลัก และจะไม่มีการชก

คาคิเอะ（カキエ、掛け鍛えคะเคคิทาเอะ）หรือการผลักมือ พันมือ（推手ทุยโส่ว 黐手ชือโส่วหรือชี้เสา）

การผลักมือเป็นเอกลักษณ์ในการฝึกทักษะการฟังแรง ประสาทสัมผัส ปฏิกริยาตอบสนองในการจัดสมดุลย์ และการเคลื่อนไหวเชิงมวยของมวยไท่เก็กคุ้ง（太极拳ไท่จี๋เฉวียน）มวยฝ่ามือแปดทิศ（八卦掌ปากั้วจ่าง）และสายฮกเกี้ยนเช่นมวยหวิ่งชุนควิ่น（咏春拳หย่งชุนเฉวียน）มวยอู๋จู่เฉวียนเป็นต้น คาราเต้สายที่ได้รับความเป็นมวยสายฮกเกี้ยนมายิ่งมากเท่าไหร่ การฝึกผลักมือก็ยิ่งหลงเหลืออยู่มากเท่านั้น จะเห็นได้จากสำนักโกจูริว ชิโตริว อุเอจิริว ริวเอริว ซึ่งมีระบบการฝึกผลักมือ แต่การผลักจะไม่ใช่การผลักมือแบบสิ่ทิศตรง สี่ทิศเฉียงเหมือนไท่เก็ก แต่จะเป็นลักษณะการหมุนมือ และในขั้นสูงจะมีการชก กระแทก คล้ายลักษณะการพันมือชือโส่วในหมัดหย่งชุนเสียมากกว่า

โคคิว（呼吸การหายใจ）

ในคาราเต้ได้รับทฤษฎีเรื่องการหายใจด้วยท้องน้อย（丹田ตันเถียน ทันเด็น）มาจากวิชามวยจีน แต่สิ่งที่เป็นเอกลักษณ์ของมวยสายฮกเกี้ยนเส้าหลินใต้ ที่ไม่มีในมวยเหนือนั่นคือ การออกเสียง และการผ่อนเกร็งช่วงท้อง เพื่อช่วยในเรื่องการบริหารอวัยวะภายใน และเค้นกำลังจากร่างกาย ซึ่งการหายใจในลักษณะนี้คาราเต้เรียกว่า อิบุกิ（息吹แปลว่าการพ่นลมหายใจ）จะมีอยู่ในเฉพาะสำนักโกจูริว และริวเอริว ซึ่งการอิบุกิ จะแบ่งออกเป็นสามลักษณะคือ

อินอิบุกิ（陰息吹）คือการหายใจแบบหยิน หรือแบบผ่อนคลายตามธรรมชาติหายใจเข้าออกช้ายาวลึก หายใจทั่วท้อง

โยอิบุกิ（陽息吹）คือการหายใจแบบหยัง หรือการใช้กล้ามเนื้อช่วยเกร็งบังคับในการไล่ลมออกจากท้อง เพื่อให้เลือดสูบฉีดมากขึ้น

ฮันอินโยอิบุกิ（半陰陽息吹）คือการหายใจแบบผสมผสานระหว่างอ่อนแข็งหยินหยังมีการผ่อนคลาย เกร็งกล้ามเนื้อ และกำลังในการหายใจ

ในขณะที่สำนักอื่นๆจะหายใจเป็นธรรมชาติตามการใช้แรงของกล้ามเนื้อ ให้ท่วงท่าการเคลื่อนไหวเป็นตัวกำหนดการหายใจว่าจะช้า เร็ว ยาว ลึก หรือระเบิดลมหายใจที่เรียกว่า คิไอ（気合）หรือเฮิงฮ่าในภาษาจีน（哼哈）การคิไอจะมีอยู่ในคาราเต้ทุกสำนัก เป็นการหายใจออกอย่างรวดเร็วผสานกับการใช้แรงจากร่างกายในการเคลื่อนไหวท่วงท่า โดยมีความเชื่อว่าการคิไอ จะสามารถช่วยให้ร่างกายผ่อนคลายในขณะที่ส่งแรง แรงกำลังที่ส่งออกไปไม่ติดขัดที่ร่างกาย และเสริมกำลังในการจู่โจมได้อีกด้วย ในการคิไอนั้น ยิ่งเสียงใสกังวานและดังก้อง โดยที่เสียงไม่สั่นออกมาจากลำคอ ยิ่งดังกังวานเท่าไหร่ ยิ่งแสดงให้เห็นถึงความแข็งแรงของท้องน้อย ซึ่งเป็นจุดศูนย์รวมของร่างกาย ยิ่งท้องน้อยหรือตันเถียนแข็งแรงมากเท่าไหร่ ร่างกายเราก็จะแข็งแรงมากขึ้นเท่านั้น

ประวัติ

ในมวยสายชูริเต้ มีการอ้างถึง มวยสิงอี้เฉวียน（形意拳มวยเหนือสายเหอหนาน）ว่าได้รับการฝึกจากอาจารย์สิงอี้ท่านหนึ่งชื่อ T'ung Gee Hsing (ไม่สามารถค้นหาชื่อในตัวอักษรภาษาจีน และการอ่านออกเสียงที่ถูกต้องได้) ดังนั้นในสำนักสายชูริเต้ สิ่งที่เด่นชัดที่สุดคือการพุ่ง ต่อย หมัดหน้า หรือหมัดหลัง แต่สิ่งที่แตกต่างระหว่าง สิงอี้ และมวยสายชูริคือ การวางน้ำหนักขนะต่อยเสร็จสิ้น คาราเต้จะออกหมัดเมื่อตอนขาหลังส่งแรงเหยียดขาจนสุด พร้อมกับขาหน้าที่เหยียบลงพื้น สมดุลย์น้ำหนักตัวจะค่อนมาด้านหน้า แต่มวยสิงอี้จะวางขาหน้าก่อน จึงค่อยออกหมัดชกพร้อมกับขาหลังที่ตามมา สมดุลย์น้ำหนักตัวจะค่อนมาด้านหลัง แต่ในบางท่วงท่ามวยสิงอี้ และคาราเต้สายชูริเต้จะใช้การพุ่งชกในลักษณะเดียวกันเหมือนกัน ในเรื่องของรูปแบบการต่อสู้ การย่างก้าวที่มีลักษณะเป็นเส้นตรง เข้าออกเดินหน้าถอยหลัง ฉากเบี่ยงซ้ายขวา ถือว่าเป็นเอกลักษณะของมวยสิงอี้เฉวียนที่ คาราเต้สายชูริเต้ รับเข้ามาโดยตรง ซึ่งสามารถสังเกตได้จากท่ามวยของสิงอี้เฉวียน ชุดสิงอี้อู่สิงเหลียนหวน（形意五行连环หมัดสิงอี้ผสานห้าธาตุ）

“คาราเต้สายชูริจะถนัดพุ่งต่อย ต่อสู้ในระยะห่าง และระยะกลาง ในขณะที่ทางสายนาฮาจะถนัดรูปแบบการต่อสู้ในระยะประชิด และระยะกลาง เพราะการฝึกผลักมือ หรือพันมือเป็นการฝึกประสาทสัมผัสในการต่อสู้เมื่อคู่ต่อสู้จู่โจมในระยะประชิด”

ต้นกำเนิดของคาราเต้สายนาฮากล่าวไว้ว่า ปรมาจารย์คันเรียว ฮิกาชิอนนะ（東恩納　寛量1853-1916） ได้เรียนมวยอรหันต์ของเส้าหลินใต้จากอาจารย์อาราคากิ เซโช（新垣 世璋1840 – 1918）และได้เรียนมวยกระเรียนและมวยเส้าหลินใต้อื่นๆจาก อาจารย์เซี่ยจงเสียง（谢宗祥1852 - 1930）

เนื่องจากสำเนียงการอ่านอักษรจีนที่ต่างกันของภาษาจีน ริวกิว และญี่ปุ่น การอ่านออกเสียง “หรูหรูเกอ如如歌”(ญี่ปุ่นออกเสียงว่า ริวริวโก) ที่เป็นฉายาของท่านเซี่ยจงเสียง จึงเพี้ยนไปกลายเป็นแซ่หลิวชื่อหลง（刘龙）ผู้อาวุโสหลิวหลง（刘龙公）หลิวหลงเจียง（刘龙江）และพี่ชายหรูหรู（如如哥）เป็นต้น(ชื่อที่ภาษาญี่ปุ่นเพี้ยนไป อ่านว่า ริวริวโก เหมือนกันหมดทุกชื่อ)    

คุมิเตะ（組み手）รูปแบบการต่อสู้

แต่เดิมรูปแบบการต่อสู้ของคาราเต้ จะไม่ใช่รูปแบบการแข่งขันกีฬา(Sport Karate) หรือการชกกันบนเวที(Full contact) ที่สามารถรับชมการแข่งขันได้ตามอินเตอร์เน็ท หรือการต่อสู้ในภาพยนต์

ในการต่อสู้ของสายชูริเต้จะนำเอาลักษณะการสืบเท้าของต้นตำรับคือมวยสิงอี้มาใช้กล่าวคือ ปัดป้องจู่โจมเป็นจังหวะรับรุกต่อเนื่องด้วยการสืบเท้าเข้าออกถอยฉากเป็นเส้นตรงในทิศทางต่างๆ ในการถอยปัดนั้นจะถอยให้พ้นระยะจู่โจมในระยะที่พอดีไม่ห่างไปไม่ใกล้ไป ไม่ปักหลักยืนรอปัดป้อง และพุ่งต่อย

ในสายนาฮา จะเป็นลักษณะต่อสู้ระยะประชิดเน้นการปัดป้องอยู่กับที่เป็นหลัก หากจะถอย ก็ถอยเพียงนิดเดียว เน้นหลบหลีก ปัดป้องไม่ปะทะแรงตรงๆ และการปัดป้องพร้อมโจมตี การออกหมัดนิยมออกหมัดสั้น ปัดป้องจู่โจมผัวพันคู่ต่อสู้ในระยะประชิด หรือในระยะกลาง หากได้แตะต้องมือ หรือแขนของคู่ต่อสู้แล้ว จะไม่ปล่อยให้หลุดมือ จะฟังแรงควบคุมแขนของคู่ต่อสู้ไว้ไม่ให้คู่ต่อสู้ออกหมัดได้อย่างใจนึก ซึ่งการต่อสู้นี้คือผลลัพธ์จากการฝึกผลักมือคะคิเอะนี่เอง

ในรูปแบบการต่อสู้ของคาราเต้เชิงกีฬา การแข่งขันคาราเต้จะสามารถแบ่งออกเป็นสองประเภทใหญ่ๆคือ แบบ Non-Contact และFull-Contact โดยการฝึกคาราเต้ในรูปแบบกีฬานี้เทคนิคต่างๆของคาราเต้ดั้งเดิมได้ถูกลดลงไปอย่างมาก เช่นการหักล๊อค การทุ่ม การแทงจุดตามร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้หมัด นิ้ว และฝ่ามือชนิดต่างๆ เทคนิคเหล่านี้ปัจจุบันได้ถูกลืมเลือนหายไปจนเกือบหมดสิ้น จนกลายเป็นเสมือนตำนาน และภาพมายาของนักคาราเต้ก็ว่าได้

Non-Contact เป็นรูปแบบสากลที่ได้การรับรอง และบรรจุในกีฬาสากลระดับต่างๆ เช่น ซีเกมส์ เอเซี่ยนเกมส์ กีฬาแห่งชาติ กีฬาเยาวชนแห่งชาติ โดยใช้กฏกติกาที่บัญญัติขึ้นโดย สมาคมสหพันธ์คาราเต้โลก(WKF: World Karate Federation) การจู่โจมจะทำได้เพียงการเตะ การต่อย การตบด้วยหลังหมัด การตบด้วยสันมือด้านใน ในระดับลำตัว หลัง และหน้า ด้วยการใช้ท่วงท่าที่ถูกต้องมีพลัง ความเร็ว ในระยะ และจังหวะที่ถูกต้อง โดยที่การจู่โจมจะต้องหยุดเมื่อถึงตัว หรือหยุดห่างจากคู่ต่อสู้ 3-5 เซนติเมตร เพื่อวัดทักษะทางด้านการควบคุมการโจมตี และลดการบาดเจ็บจากการปะทะ

Full-Contact เป็นรูปแบบการต่อสู้ของกีฬาคาราเต้ อีกรูปแบบหนึ่งซึ่งเกิดการแข่งขันรูปแบบนี้ถูกจัดขึ้นโดย อาจารย์โอยาม่า มัทซุทัสสุ（大山　倍達1923-1994） แห่งสำนักคาราเต้เคียวคุชินไก（極真会）การต่อสู้ลักษณะนี้ถูกคิดค้นบัญญัติ มาจากรูปแบบการต่อสู้ของตัวอาจารย์โอยาม่าเอง ซึ่งท่านเป็นคนรูปร่างใหญ่ ไม่เกรงกลัวการจู่โจมใดๆที่พุ่งเข้าหาตัวท่าน ท่านจึงนิยมในการยืนอยู่กับที่ และเดินเข้าหาคู่ต่อสู้เอง ด้วยความระมัดระวังเตรียมพร้อมที่จะปัดป้อง และจู่โจมกลับ แต่ในปัจจุบันนักคาราเต้สายเคียวคุชินนิยมที่จะเดินเข้าหาแลกหมัดประลองความแข็งแกร่งของหมัดเท้าและร่างกาย จนไม่เหลือการปัดป้อง มากกว่าที่จะประลองชั้นเชิงการปัดป้องจู่โจม อย่างที่อาจารย์โอยาม่าเป็นผู้ถ่ายทอด

“นักคาราเต้บนเวที ที่อ้างว่าเป็นคาราเต้ บางคนไม่เคยฝึกคาราเต้จริงๆเลย” ในรูปแบบของ Full-Contact ปัจจุบัน ได้มีสำนักใหม่ๆเกิดขึ้นมากมาย เรียกตัวเองว่าเป็นคาราเต้ แต่ไม่มีการฝึกพื้นฐาน การฝึกท่ารำ มีแต่เพียงฝึกการต่อสู้ และไม่ใช่การต่อสู้ในรูปแบบคาราเต้ดั้งเดิม กลับกลายเป็นรูปแบบการต่อสู้Kick-Boxing มากกว่า ซึ่งจริงๆแล้วสำนักเหล่านี้ไม่ควรที่จะเรียกรูปแบบการฝึกว่าเป็นคาราเต้เลย

บุคิจิทสุ（武器術）อาวุธในวิชาคาราเต้

อาวุธหลักๆของคาราเต้ในโอกินาว่าจะมี
โบ（棒พลอง）เอกุ（エクไม้พาย）ไซ（釵สามง่าม）ทินเบโรจิน（チィンべー（楯）ローチン（短槍）โล่กระดองเต่า และหอกสั้น）คามะ（鎌เคียว）คุวะ（鍬จอบ คราด）เทคโก้（鉄甲สนับเหล็ก）โฮกิ（箒ไม้กวาด）ทอนฟา หรือ ทุยฟา（トンファーไม้ศอกญี่ปุ่น ทำมาจากด้ามเครื่องโม่ถั่ว เอาไว้นวดข้าว กับโม่ถั่ว ）นุนจากุ（ヌンチャクกระบองสองท่อน）ซันเซ็ทสึคุน（三節棍พลองสามท่อน）ซุรุจิน（スルチンโซ่ลูกตุ้ม）เป็นต้น
ซึ่งอาวุธที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ มีอยู่ในมวยสายฮกเกี้ยนหมดเลย แต่ในปัจจุบันคาราเต้ที่แพร่หลายในประเทศญี่ปุ่นจะต่างจากโอกินาว่าตรงที่ ไม่ได้รับการฝึกอาวุธเหล่านี้ เนื่องจากได้เปลี่ยนทัศนคติในเรื่องการต่อสู้ให้เป็นการต่อสู้มือเปล่า ปราศจากอาวุธไปแล้ว จึงมีการฝึกอาวุธน้อยลง จนบางสำนักไม่หลงเหลือวิชาอาวุธอีกเลย

ความแตกต่างเรื่องการใช้เอวของสำนักโชโตกัน และสำนักอื่นๆ

ในสำนักโชโตกัน จะมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ต่างจากสำนักอื่นๆ ตรงเรื่องการใช้เอว ในการใช้เอวของคาราเต้ทั่วไป จะใช้การบิดเอว（转腰จ่วนเยา ศัพท์มวยไทเก็กหมายถึงการบิดเอว）เพียงอย่างเดียว แต่ในคาราเต้โชโตกัน การใช้เอวจะรวมไปถึงการเปิดปิดสะโพกด้วย（落跨ลั่วคว่า ศัพท์ไทเก็กหมายถึงการเคลื่อนไหวสะโพก โดยการบังคับกล้ามเนื้อตั้งแต่ส่วนเข่าขึ้นไปถึงส่วนสะโพก）

จะสังเกตความแตกต่างได้อย่างชัดเจนจากวิวิฒนาการของคาราเต้ในสำนักโชโตกัน ซึ่งสังเกตได้จากโชโตกันรุ่นก่อตั้ง กับโชโตกันรุ่นหลัง การใช้เอวจะไม่เหมือนกัน เนื่องจาก ปรมาจารย์มาซาโทชิ นากะยาม่า（正敏　中山1913-1987）หลังจากที่ได้ศึกษาคาราเต้สายชูริเต้จากท่านปรมาจารย์ฟุนาโคชิ กิชิน（船越　義珍1868-1957） ได้ไปรำเรียนศึกษาต่อที่ประเทศจีน และได้แลกเปลี่ยนความรู้ ฝึกมวยจีนจากอาจารย์หลายท่าน เมื่ออาจารย์นากายาม่ากลับมาที่ญี่ปุ่นได้ช่วยปรมาจารย์ฟุนาโคชิก่อตั้งสมาคมคาราเต้ญี่ปุ่น（日本空手協会 JKA: Japan Karate Association）ขณะนั้นได้ก็มีนักมวยไทเก็กตระกูลหยังท่านหนึ่งได้อพยพมาอาศัยที่โตเกียว และได้ฝึกคาราเต้ที่สมาคมฯ ชื่อของท่านคือ หยังหมิงซื่อ（杨名时หยังหมิงซื่อ โยเมย์จิ）โดยอาจารย์หยังได้ฝึกคาราเต้จนได้รับสายดำระดับ7ดั้ง และเป็นหนึ่งในผู้ฝึกสอนของสมาคม ต่อมาอาจารย์หยังได้ก่อตั้งสมาคมไทเก็กเพื่อสุขภาพ และสมาคมปาต้วนจิ่นแห่งประเทศญี่ปุ่นขึ้น เพื่อเผยแพร่วิชาไทเก็กตระกูลหยัง และวิชาชี่กงปาต้วนจิ่นอันเป็นสมบัติล้ำค่าของประเทศจีน

(อาจารย์หยังหมิงซื่อ ไม่ใช่ผู้สืบทอดมวยไทเก็กตระกูลหยังแห่งหย่งเหนียน แต่เป็นชาวซานซี ได้รำเรียนวิชาไทเก็กตระกูลหยังจากอาจารย์หวังซินอู่（王新午） ซึ่งเป็นศิษย์ของปรมาจารย์อู๋เจี้ยนเฉวียน（吴鉴泉）แห่งไทเก็กตระกูลอู๋ และอาจารย์สวียวี่เซิง（许禹生） หลานศิษย์ปรมาจารย์หยังเจี้ยนโหว（杨健侯）แห่งไทเก็กตระกูลหยัง อีกทั้งอาจารย์หยังหมิงซื่อยังเป็นศิษย์ของอาจารย์มู่เสี่ยวอี้（穆小义）ผู้สืบทอดมวยสิงอี้เฉวียนรุ่นที่4อีกด้วย)

จากการศึกษาค้นคว้าเรื่องกลศาสตร์พลศาสตร์รวมถึงความรู้ในด้านต่างๆที่ได้รับมาจากประเทศจีนของอาจารย์นากายาม่า ได้ต่อยอดสิ่งที่อาจารย์กิโก ฟุนาโคชิ（船越　義豪1906-1945） ลูกชายปรมาจารย์กิชิน ฟุนาโคชิ ในเรื่องการใช้เอว และการเตะต่างๆ จนทำให้คาราเต้โชโตกันในสมาคมฯ เริ่มแตกต่างจากคาราเต้สายชูริเต้อื่นๆ รวมถึงโชโตกันสายอาจารย์ท่านอื่นๆด้วย โดยเฉพาะการใช้เอวเปิดปิดสะโพกที่ได้รับมาจากการแลกเปลี่ยนความรู้กับอาจารย์หยังสามารถต่อยอดความรู้ในด้านการใช้เอว และพัฒนาจนกลายเป็นเอกลักษณ์ของโชโตกันปัจจุบัน ซึ่งต่างจากการใช้เอวในสำนักอื่นที่จะต้องล๊อคสะโพกตรง จากทัศนคติเรื่องการล๊อคสะโพกให้เอวตรงของการยืนหนีบแกะในสายมวยฮกเกี้ยน จึงทำให้สำนักต่างๆใช้เอวเพียงแค่บิดเอวเล็กน้อยเท่านั้น ไม่ได้เปิดปิดสะโพกใช้เอวได้สามแบบโชเมน（正面เอวตรง）ฮันมิ（半身เปิดสะโพกหันตัวออกด้านข้าง45องศา）และเคียคุฮันมิ（逆半身การบิดสะโพกหันตัวย้อนกลับ45องศา）เหมือนดั่งโชโตกัน

ในคาราเต้โชโตกัน จะมีการฝึกที่ไม่เหมือนกันในแต่ละอาจารย์ ในท่ารำเทคกิ（鉄騎ขี่ม้าเหล็ก หรือナイハンチไนฮันจิ）และอีกตัวอย่างหนึ่งคือ การชกเคียคุสึกิ（逆突きชกหมัดหลัง）ในท่ายืนโคคุทสึดาจิ（後屈立ちท่านั่งม้าน้ำหนักลงเท้าหลัง ภาษาจีนเพียนหม่าปู้偏马步） ในท่ามวยเฮอันโกดัน（平安五段） อาจารย์บางท่านจะสอนให้ล๊อคสะโพกขยับแต่เอวแล้วชก(จ่วนเยา)ตามแบบแผนดั้งเดิมเหมือนสำนักชูริเต้อื่นๆ แต่อาจารย์บางท่านจะให้ บิดสะโพก(ลั่วคว่า)ตามแบบความรู้ที่ได้รับ และแก้ไขปรับปรุงพัฒนาแล้ว

คาราเต้ และศิลปะการต่อสู้ประจำชาติญี่ปุ่น

คาราเต้จริงๆไม่ใช่ศิลปะประจำชาติญี่ปุ่น แต่เป็นศิลปะการต่อสู้ประจำชาติของริวกิว（琉球ราชอาณาจักรริวกิว）แต่เมื่อริวกิวได้ถูกรวมเป็นหนึ่งกับประเทศญี่ปุ่น คาราเต้จึงถูกเข้าใจว่าเป็นของประเทศญี่ปุ่นไปด้วย แต่เดิมศิลปะการต่อสู้ประจำชาติของญี่ปุ่นหลักๆคือ ซูโม่（相撲）จิวจิทสุ（柔術）จูโด（柔道）และเคนโด（剣道） จากวิชาการต่อสู้มากมายที่มีอยู่ในญี่ปุ่น ไม่ได้รวมถึงคาราเต้ด้วย แต่เมื่อไม่นานมานี้ ทางนิฮนบุโดกัน（日本武道館สมาคมสหพันธ์การต่อสู้แห่งประเทศญี่ปุ่น）ได้รวมคาราเต้ให้เป็นศิลปะการต่อสู้ประจำชาติแล้ว โดยระบุเอาไว้ในหนังสือ นิฮนบุชิโด ซึ่งหนังสือเล่มนี้ได้รวบรวมรายชื่อวิชาการต่อสู้ของสำนักต่างๆในญี่ปุ่น และรายละเอียดคร่าวๆของสำนักเอาไว้เพื่อการเผยแพร่ความรู้

ในสมัยเมื่อ40-50ปีก่อน ชาวญี่ปุ่นเองน้อยมากที่จะรู้จักคาราเต้ เนื่องจากคาราเต้ไม่ใช่ศิลปะการต่อสู้ประจำชาติ ผู้ที่จะรู้จักคาราเต้คือกลุ่มตำรวจที่ได้รับการฝึกในกรม หรือนักศึกษาในมหาวิทยาลัยที่มีอาจารย์คาราเต้ไปสอนเผยแพร่เท่านั้น

จากสิ่งที่ยังหลงเหลือให้เห็นถึงความเป็นมวยจีนของคาราเต้ จึงกล่าวได้ว่า คาราเต้เป็นศาสตร์ศิลปะการต่อสู้แขนงหนึ่งที่ผสมผสานระหว่างมวยจีนสายฮกเกี้ยน มวยจีนสายอื่นๆ และมวยท้องถิ่นของโอกินาว่า จนกลายเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่แตกต่างจากมวยจีนไปแล้ว และคงสามารถเป็นหลักฐานยืนยันได้อย่างดีในเรื่องต้นกำเนิดของคาราเต้ในข้อสงสัยที่ถูกถกเถียงกันมานานว่า “คาราเต้แต่เดิมคือมวยเกาหลี แต่ถูกประเทศญี่ปุ่นลอกเลียนแบบไป”

เรียบเรียงโดย

นักพรตแมว โชคินโฮ

 17 พฤศจิกายน 2554